ผืนป่าพรหมจารีแห่งเมืองสตูล อุทยานแห่งชาติทะเลบันตั้งอยู่ในหมู่ที่ 4 ตำบลวังประจัน อำเภอควนโดน และพื้นที่ครอบคลุมถึงหมู่ที่ 3 ตำบลปูยู อำเภอเมืองสตูล จึงมีพื้นที่ส่วนที่เป็นภูเขากับส่วนที่เป็นป่าชายเลน ครอบคลุมสองอำเภอ ที่ทำการอุทยานตั้งอยู่ที่ทะเลบัน ตำบลวังประจัน ส่วนที่อำเภอเมืองสตูลมีเฉพาะหน่วยพิทักษ์อุทยาน ตั้งอยู่ที่ท่าเทียบเรือตำมะลัง อุทยานแห่งชาติทะเลบันได้รับการประกาศจัดตั้งเป็นอุทยาน เมื่อวันที่ 27 ตุลาคม 2523 จัดเป็นอุทยานแห่งชาติลำดับที่ 20 ของประเทศไทย
อุทยานแห่งชาติทะเลบันห่างจากตัวจังหวัดราว 40 กิโลเมตร ตามเส้นทางสายควนสตอ-วังประจัน จึงเดินทางไปมาค่อนข้างสะดวก ไปท่องเที่ยวได้ทุกฤดูกาล นอกจากนั้น อุทยานแห่งนี้มีเขตแดนติดต่อกับรัฐปะลิส ประเทศมาเลเซีย มีตลาดนัดชายแดนของสองประเทศให้ผู้คนไปมาติดต่อซื้อขายสินค้ากันได้โดยสะดวก
อุทยานแห่งชาติทะเลบันมีเนื้อที่ 196 ตารางกิโลเมตร หรือ 122,500.00 ไร่ เฉพาะพื้นที่ในทะเล ในตำบลปูยู มีเพียง 500 ไร่ พื้นที่ของอุทยานทับซ้อนกับป่าสงวนแห่งชาติ 3 ป่า ได้แก่ป่าสงวนแห่งชาติเขากาหมิง ป่าสงวนแห่งชาติกุบังและป่าปุโลต และป่าควนบ่อน้ำ พื้นที่ส่วนใหญ่จึงเป็นภูเขาสลับซับซ้อน ด้านทิศตะวันออกมีเขาจีน ซึ่งมียอดเขาสูงที่สุดของจังหวัดสตูล ส่วนด้านตะวันตกมีเขามดแดง และเขาวังประ ด้านทิศใต้มีแนวทิวเขาสันกาลาคีรีเป็นพรมแดนของสองประเทศ
สภาพป่าทั่วไปเป็นป่าดงดิบและป่าเบญจพรรณ ไม้ที่มีค่าทางเศรษฐกิจ ได้แก่ หลุมพอ ตะเคียนหิน ตะเคียนทราย เคี่ยม อินทนิลน้ำ พะยอม ยางยูง สยา ฯลฯ และพรรณไม้ประเภทอื่นๆ เนื่องจากป่ามีต้นน้ำ แหล่งน้ำที่มีสภาพสมบูรณ์จึงมีสัตว์ป่าอาศัยอยู่หลายชนิด เช่น เลียงผา สมเสร็จ หมูป่า กระจง ลิง ค่าง เม่น ไก่ป่า และนกชนิดต่างๆ มีกบชนิดหนึ่งเรียกว่า “กบว้าก” หรือชาวบ้านนิยมเรียกว่า “หมาน้ำ” อาศัยอยู่ในบึงเป็นเอกลักษณ์อย่างหนึ่งของอุทยาน ดังนั้น อุทยานแห่งชาติทะเลบันมีธรรมชาติที่ค่อนข้างหลากหลาย นอกจากป่าไม้แล้วก็มี น้ำตก ถ้ำทุ่งหญ้า และที่ขึ้นชื่อเป็นที่รู้จักกันค่อนข้างแพร่หลาย จนกลายเป็นสัญลักษณ์ของอุทยานแห่งนี้คือ “บึงทะเลบัน”
.png){kind=small}
